دانلود پایان نامه رشته صنایع

بررسی پوشش دهی فسفاته بر روی فلزات و روال آماده سازی آن در شرکت ایران خودرو

 
*قابل استفاده در رشته مکانیک
 
 
چکیده:
پوشش دهی فسفاته عملیاتی روی چدن، فولاد، فولاد گالوانیزه شده یا آلومینیوم، در محلول رقیق اسید فسفریک و دیگر ترکیبات است که در آن سطح فلز در محیط اسید فسفریکی به‌طور شیمیایی فعال‌شده و به لایه‌ای محکم و تقریباً محافظ از کریستال های غیرقابل‌حل فسفات، تبدیل می‌شود. وزن و ساختار کریستالی پوشش و اندازه نفوذ آن در داخل فلز پایه از طریق مراحل زیر کنترل می‌گردد:
 
 روش تمیزکاری قبل از عملیات
 استفاده از آبکشی فعال کننده حاوی تیتانیم و فلزات یا ترکیبات دیگر
روش استفاده و کاربرد محلول
درجه حرارت، غلظت و مدت‌زمان عملیات و
اصلاح ترکیب شیمیایی محلول فسفاته
 
روش فسفاته کردن معمولاً با توجه به شکل و اندازه قطعات تعیین می‌گردد. قطعات ریزی مثل پیچ و مهره، میخ و قطعات پرسی در بشکه‌ای دوار و غوطه‌ور در محلول فسفاته، پوشش داده می‌شوند. قطعات بزرگ نظیر بدنه یخچال، روی نوار نقاله از طریق اسپری کردن محلول، فسفاته می‌گردند. قطعات بدنه اتومبیل به‌صورت اسپری یا غوطه‌وری فسفات می‌شوند. ورق تمسه های فولادی را می‌توان به‌طور اسپری یا از طریق عبور دادن مداوم آن‌ها از میان محلول فسفاته نمود.ضخامت پوشش فسفاته امت پوشش فسفاته 3-50mm است مقدار پوشش رسوب‌کرده معمولاً برحسب وزن پوشش (g/m2 ) بیان می‌شود  و ضخامت استفاده نمی‌کنند.
 
 
 
کلمات کلیدی:

فسفات کاری

رنگ کاری فلزات

آماده سازی سطوح فلزی

پوشش دهی فسفاته بر روی فلزات

 
 
 
مقدمه:
تمام پوشش‌های فسفاته تحت واکنش‌های شیمیایی مشابهی ایجاد می‌گردند. اسید حمام، حاوی ترکیبات پوششی با سطح فلز واکنش انجام داده و در اثر خوردگی سطح، فیلم نازکی از محلول در سطح مشترک خنثی می‌گردد. در محلول خنثی‌شده حلالیت فسفات فلزی کاهش‌یافته و به‌صورت کریستال رسوب می‌کند. کریستال های فوق در اثر پتانسیل الکترواستاتیکی داخل فلز، جذب سطح شده و روی نقاط کاتدی رسوب می‌کنند.در اثر واکنش فسفات اسیدی با سطح فولاد دو نوع فسفات آهن تشکیل می‌شود. فسفات اولیه (Fe Po4 ) که وارد پوشش می‌گردد و فسفات ثانویه  [Fe3(Po4)2] که به‌صورت محلول است. اگر فسفات آهن ثانویه به فسفات فریک اکسید شود از محلول رسوب خواهد کرد. به همین دلیل عوامل اکسیدان به حمام اضافه می‌کنند تا فسفات آهن ثانویه را از محلول جدا کند. چون فسفات آهن مانع از تشکیل پوشش می‌گردد.
 
هرچند همه حمام‌های فسفاته طبیعت اسیدی دارند و تا حدی فلز تحت عملیات را موردحمله قرار می‌دهند ولی درنتیجه فسفاته شدن بندرت تردی هیدروژنی رخ می‌دهد این امر به دلیل آن است که همه حمام‌های فسفاته حاوی قطبش زدا یا اکسیدکننده هستند که با هیدروژن تشکیل‌شده وارد واکنش می‌شوند در فرآیندهای فسفات روی که برای محافظت خوردگی یا عملیات فسفات منگنز از روغن‌های ضدزنگ استفاده می‌کنند، ممکن است به علت پایین بودن مقدار قطبش زدا و اکسیدان، تردی هیدروژنی رخ بدهد. برای جلوگیری از تردی هیدروژنی ممکن است گرمایش ملایم یا پیر کردن طبیعی لازم باشد. در جه اسیدی حمام‌های فسفاته با توجه به ترکیب حمام و روش عملیات تغییر می‌کند. PH حمام‌های غوطه‌وری فسفات روی 1.4-2.4 است، درحالی‌که محلول‌های اسپری فسفاته روی با توجه به درجه حرارت حمام می‌توانند در PH بالاتری مثل 3.4 به کار  روند. فسفات آهن معمولاً در PH حدود 3.8-5 کار می‌کنند. درجه اسیدی محلول‌های فسفات سرب نسبت به بقیه حمام‌های فسفاته بیشتر است. حمام‌های فسفات منگنز در دامنه PH مشابه محلول‌های غوطه‌وری فسفات روی کار می‌کنند.
 
حمام‌های فسفات روی، آهن و منگنز معمولاً حاوی تسریع‌کننده هستند. موارد فوق ممکن است یک اکسیدان معمولی نظیر نیترات یا اکسیدان قوی مثل نیتریت، کلرات، پراکسید یا اسیدهای سولفوریک آلی باشد. نقش این عوامل بالا بردن سرعت پوشش دهی، اکسید کردن آهن و کاهش اندازه کریستال‌هاست. این مواد هیدروژن سطح فلز مورد عملیات را اکسید کرده و به‌این‌ترتیب محلول فسفاته می‌تواند به‌طور پیوسته با سطح فلز تماس پیدا کند، درنتیجه واکنشی کامل و نیز پوششی یکنواخت تأمین می‌گردد. تسریع‌کننده‌ها، آهن حل شده در حمام را اکسید کرده و به‌این‌ترتیب عمر مفید محلول را توسعه می‌دهند. در بسیاری از فرایندهای فسفات آهن، روی اکسیژن هوا به عنوان تسریع‌کننده تکیه می‌کنند. در حمام‌های فسفاته روی برای آلومینیم معمولاً برای اینکه پوشش سریع تشکیل شود و اثرات منفی آلومینیم مهار گردد به محلول فلورید آزاد یا کمپلکس اضافه  می‌کنند.
 
 
 
 
فهرست مطالب 
چكیده  1
مقدمه : آماده سازی فلز  15
 
فصل اول : سابقه تاریخی 
فسفاتكاری قبل از جنگ جهانی  15
فسفاتكاری درطی جنگ جهانی  19
توسعه در زمان جنگ  25
توسعه بعد از جنگ  27
 
فصل دوم : اندیشه‌های نظری 
مكانیسم‌های واكنش 30
زینك اورتوفسفاتها 32
فسفات منگنز  32
فسفات آهن  33
تشكیل پوشش  33
شتابدهنده‌ها  43
شتابدهنده‌های نیكل و مس  46
شتابدهنده‌های اكسید كننده  47
شتابدهندگی نیترات  48
شتاب با تركیبات نیتر و آلی  52
كنترل آهن فرو  55
شتاب دهنده كلرات  56
پوشش فسفات فلزات قلیایی  64
مشخصات پوششهای فسفات و دیگر پوششهای تبدیلی  70
پوششهای زینك فسفات  72
پوششهای فسفات منگنز  79
تكامل پوشش  79
ایست گازدهی  80
منحنی‌های زمان – و زن پوشش  80
اندازه گیری پتانسیل  80
آزمون میكروسكپی  82
وزن و ضخامت پوشش  83
خلل و فرج پوشش  88
تردی هیدروژنی  93
 
فصل سوم : مهیا كردن سطح 
مقدمه  95
تمیز كننده‌های قلیایی  97
گرایشها جهت تكامل تمیز كننده قلیائی  98
عوامل ظریف سازی  100
زنگبری قلیائی  100
تمیز كننده‌های حلالی  101
چربیگیری با بخار  102
تمیزكاری با حلالهای قابل امولسیون  103
تمیزكاری با حلالهای امولسیون شده  104
تمیز كننده‌های حلالی دیگر  104
تمیز كننده‌های اسیدی  105
روشهای تمیزكاری مكانیكی و ویژه  106
تمیز كاری سایشی  106
تمیز كننده‌های بخاری و فشار بالا  107
تمیز كاری الكترولیتی  107
تمیزكاری مافوق صوتی  108
تمیزكاری خطی و غیر خطی  109
ارزیابی تمیز كننده  110
 

فصل چهارم : پوششهای پایه رنگ 

مقدمه  111
فرآیندهای فسفات آهنی سبك وزن   114
فرآیندهای با تمیز كننده جداگانه  114
تمیز كننده / پوشش دهنده‌ها (چربیگری و فسفاته توام)  115
فرایندهای زینگ فسفات به عنوان واسطه پیوندی رنگ با زمینه  118
فرآیند پاششی  120
آماده سازی برای رنگ الكترولیتی  124
سیستمهای آندی  125
سیستمهای كاتدی  132
زمینه‌های روی، آلومینیوم و آمیزة عناصر  145
آماده سازی برای پوشش پودر  148
آماده سازی فولاد  150
آماده سازی سطوح روی و فولاد گالوانیزه  153
آماده سازی آلومینیوم  157
محصول آمیزه‌ای  157
 

فصل پنجم : پوشش دادن ضخیم با فسفات – فسفاتكاری ضخیم 

مقدمه  159
فرآیندهای فسفات فرو  160
فرآیندهای فسفات منگنز  161
فرآیندهای زینك فسفات  162
عمل پوشش كاری جهت جلوگیری از زنگ زدن  163
مواد پوششی ضد زنگ  165
پارافین‌ها  166
مواد محافظ آلی  166
پوششهای فسفات سیاه  167
فرآیند با دوام كردن  168 
روانكاری سطح یاتاقان 168
فرآیند در عمل  170
تمیزكاری و شستشو  171
آماده سازی  172
فسفات كردن با فسفات منگنز  172
خشك كردن و روانكاری  173
قطعات عمل شده  174
 

فصل ششم :عمل آوردن قبل و بعد از فسفاتكاری 

مهیا كردن قبل از فسفاتكاری  178
عملیات بعد از فسفاتدار كردن  183
مواد عمل آورندة عاری از كروم  191
مواد عمل آورندة دیگر  192
 

فصل هفتم : فرآیند آماده سازی سطح خودرو 

 
فصل هشتم : آزمایشات 
تعاریف و مفاهیم 
نتیجه گیری 
منابع و مآخذ